CZY MOJE DZIECKO ROZWIJA SIĘ DOBRZE? ROZWÓJ DZIECKA W WIEKU 1-2 LAT
Rozwój dziecka – 12. miesiąc życia
Dwunasty miesiąc to okres wzmagania się ruchliwości dziecka i kolejnych skoków rozwojowych. Jakich? Na co powinien być przygotowany każdy rodzic i co może niepokoić w rozwoju 12-miesięczniaka?
Roczne dzieci są bardzo ruchliwe i dość mocno samodzielne. Większość dzieci chodzi lub zaczyna stawiać pierwsze kroki. Rozumie polecenia, co nie znaczy, że ma ochotę je wypełniać. Przez możliwość samodzielnego poruszania się dziecko zaczyna oddalać się coraz bardziej od rodziców. Potrafi samo przykucnąć i się podnieść. Niektóre dzieci potrafią wchodzić po schodach. Ruch dłoni i paluszków jest bardzo precyzyjny, ale nadal poznawanie świata odbywa się też przez język i buzię. U dziecka pojawiają się kolejne ząbki, dolne i górne pierwsze trzonowce.
Co się zmienia w 12. miesiącu życia?
Dziecko potrafi przejść kilka kroków samodzielnie, ale nadal pewnie czuje się przy meblach. Dzieci są bardzo ruchliwe i pełne energii. Jeśli są zmęczone, potrafią być mocno marudne. Warto zadbać o stałe pory drzemek i pilnować rytmu dnia i nocy. Rozwój nadal jest nieharmonijny, co oznacza, że jeśli dziecko uczy się chodzić, to rozwój mowy chwilowo jest spowolniony. Ważne, aby dziecko doskonaliło poszczególne umiejętności i osiągało kolejne etapy rozwoju.
12-miesięczny malec powoli akceptuje dalszych członków rodziny i może zostać z babcią czy ciocią pod nieobecność rodziców. Mamy po roku urlopu macierzyńskiego często wracają do pracy, a dzieci są gotowe, aby w dzień przebywać pod opieką innej osoby.
Jak wspierać rozwój w 12. miesiącu życia?
Warto inwestować w rozwój intelektualny dziecka, opowiadając mu o jego własnym ciele i o świecie. Czytanie bajeczek powinno być codziennym rytuałem. Rodzice kilkujęzyczni mogą zauważyć, że dziecko „miesza” języki i tworzy swój własny. Z czasem wszystko się unormuje i potomek będzie biegle posługiwać się językami poznanymi w dzieciństwie. Dziecko powinno uczestniczyć w spotkaniach z rówieśnikami, uczyć się dzielić zabawkami, czekać na swoją kolej, obcować z drugim małym człowiekiem.
Co może zaniepokoić w 12. miesiącu życia?
Jeśli dziecko nie komunikuje się z rodzicem i z osobami bliskimi, nie wypowiada żadnej głoski, rodzice mogą być zaniepokojeni. Rozwój ruchowy w 12. miesiącu życia dziecka powinien być przynajmniej na poziomie raczkowania, przemieszczania się w obrębie niewielkich odległości. Dziecko, które nie je posiłków uzupełniających w wieku 12 miesięcy, może mieć niedobory witaminowe i mikroelementowe, a także nieprawidłowe przyrosty masy ciała. Każda nagła zmiana zachowania dziecka również powinna wzmóc w rodzicach czujność i skłonić do konsultacji.
ROZWÓJ DZIECKA - 2 LATKA
Drugi rok życia to czas istotnych zmian w życiu dziecka. Wchodzi ono w kolejny okres rozwojowy, w którym czeka je opanowanie wielu nowych umiejętności. Dziecko staje się coraz bardziej świadome siebie: wie kim jest, gdzie jest, zaczyna krytycznie analizować otoczenie i wyraża swoje emocje. Staje się również w coraz większym stopniu istotą społeczną, okazującą sympatię lub antypatię, nawiązującą przyjaźnie z rówieśnikami. Wzrasta jego samodzielność, niezależność i odrębność.
Najważniejsze umiejętności z zakresu motoryki dużej, które powinien nabyć dwulatek:
• Samodzielnie chodzi.
• Chodząc potrafi ciągnąć za sobą zabawkę, nieść dużą zabawkę lub kilka zabawek naraz.
• Potrafi schylić się, podnieść coś z podłogi, wstać nie podtrzymując się niczego.
• Potrafi chodzić tyłem.
• Biega i skacze.
• Staje na palcach.
• Potrafi kopać i rzucać piłkę.
• Wchodzi i schodzi po schodach trzymając się poręczy.
• Na 3 kołowym rowerku odpycha się nogami.
• Potrafi otworzyć drzwi zamknięte na klamkę.
Najważniejsze umiejętności z zakresu motoryki małej:
• Potrafi bazgrać na papierze.
• Potrafi przewrócić pudełko do góry dnem, by wysypać jego zawartość.
• Buduje wieże z dwóch lub więcej klocków.
Dwulatek nabywa również licznych umiejętności z
zakresu realizacji swoich potrzeb fizjologicznych:
• Lepiej panuje nad swoją fizjologią.
• Sporo dzieci uczy się w tym wieku korzystać z nocnika.
Jaki jest rozwój intelektualny oraz społeczno-emocjonalny dwuletniego dziecka, czyli co powinien umieć dwulatek?
W tym wieku rozwój intelektualny i społeczno-emocjonalny dziecka jest bardzo intensywny. Dziecko staje się coraz bardziej samodzielne. Często jest „małym indywidualistą” i ma „swoje zdanie”.
Co zatem potrafi nasz dwulatek?
• Mówi szereg pojedynczych słów.
• Buduje zdania z dwóch wyrazów – np. daj pić, co to?
• Powtarza słowa wysłuchane w rozmowie.
• Zawołany po imieniu, odwraca główkę w stronę skąd pochodził głos i patrzy na wołającego.
• Prawidłowo pokazuje przedmioty słysząc ich nazwy.
• Rozpoznaje nazwy znajomych osób, przedmiotów i części ciała.
• Wypełnia proste polecenia.
• Porozumiewa się z wykorzystaniem ciała, przedmiotów i prostych słów.
• Znajduje przedmioty ukryte (np. zabawkę ukrytą pod trzema kocykami).
• Umie wykonać najprostsze prace domowe.
• Potrafi zdjąć z siebie dowolną część garderoby.
• Zaczyna bawić się w udawanie.
• Naśladuje zachowanie innych.
• Rozpoznaje siebie na zdjęciach.
• Chętniej bawi się z innymi dziećmi, nawiązuje relacje z rówieśnikami.
• Ucieka, np. na spacerze, by zobaczyć z bliska coś, co go zaintrygowało, mimo tego kontroluje odległość, bo boi się rozstania.
• Boi się rozstania, przy czym narasta to około 18 miesiąca życia, a powoli wygasa, gdy dziecko zbliża się do drugich urodzin.
• Zaczyna być nieposłuszny, pojawia się niegrzeczne zachowanie.
Jakie zachowania powinny budzić niepokój Rodziców u dwuletniego dziecka?
• Dziecko odbiega istotnie od rówieśników w zakresie sprawności fizycznej oraz posiadanych umiejętności ruchowych.
• Po kilku miesiącach chodzenia nie nauczyło się prawidłowego stawiana stóp: pięta – palec albo chodzi wyłącznie na palcach.
• Dziecko nie mówi przynajmniej 2-3 słów, bez rekompensowania sobie braku mowy, choćby za pomocą gestów.
• W wieku dwóch lat nie naśladuje działań ani słów innych osób, nie jest w stanie wykonać najprostszych poleceń, nie umie pchać przed sobą zabawki na kółkach.
• Nie zna przeznaczenia najprostszych sprzętów domowego użytku.
• Dziecko unika kontaktu wzrokowego, nie reaguje na imię, mimo, że słyszy.
• Unika kontaktu fizycznego, nie zawsze pozwala się przytulić, pocałować, nie odwzajemnia pieszczot.
• Woli bawić się samo w określony przez siebie sposób. Czasami wręcz złości się, gdy chcemy pobawić się wraz z nim, preferuje samotne zabawy.
• Prezentuje skłonność do spożywania monotonnej, wybiórczej diety; bywa, że spożywa pokarmy w określonym kolorze, kształcie czy temperaturze.
Jeżeli jakieś zachowania niepokoją Rodziców, nie warto czekać, aż same znikną albo dziecko „z nich wyrośnie”. Problem może się pogłębiać i nawarstwiać. Wczesne wykrycie szeroko rozumianych zaburzeń rozwoju i emocji oraz podjęcie działań terapeutycznych zwiększa szanse na wyrównanie deficytów rozwojowych, szanse na prawidłowe funkcjonowanie.
Marta Dąbrowska, Joanna Mąkowska