Czy dziecko prawidłowo oddycha? Jak sprawdzić i co robić, gdy dziecko oddycha nieprawidłowo.
Jak powinno oddychać dziecko?
Prawidłowe fizjologiczne oddychanie powinno odbywać się przez nos przy zamkniętych ustach. Gdy nasza pociecha oddycha przez nos, przepływające powietrze, dzięki znajdującym się tam rzęskom i komórkom kubkowym wytwarzających śluz, jest odpowiednio oczyszczane i nawilżone. W zależności od panujących na zewnątrz warunków, powietrze jest odpowiednio przygotowywane do przejścia przez górne i dolne drogi oddechowe, by ostatecznie uwolnić tlen do naszego organizmu[1].
Konsekwencje oddychania przez usta
Oddychanie przez usta zaburza symetrię i proporcje twarzy. Przy ciągle otwartych ustach znacznie zmniejsza się napięcie dolnej części twarzy, wyraźnie uwidacznia się opadająca warga dolna i skrócona warga górna. Pociągła, płaska twarz z mniej uwidocznionymi kośćmi policzkowymi oraz cofnięta żuchwą, może powodować wygląd “wiecznie zmęczonej ”, “gapowatej” twarzy[2].
U tak oddychających dzieci, często obserwuje się, zwężenie górnego łuku zębowego, czyli tzw. gotyckie podniebienie. Niewystarczający rozwój kości szczęki, spowodowany brakiem przepływu powietrza przez nos, powoduje natomiast stłoczenia zębów. Ciągle otwarte usta to również suchość jamy ustnej i zmniejszony przepływ śliny, a co za tym idzie, zwiększona podatność na występowanie próchnicy u dzieci[3].
Z logopedycznego punktu widzenia, długotrwały nawyk oddychania przez usta obniża napięcie mięśniowe warg. Przy otwartych ustach język nie spoczywa prawidłowo na podniebieniu górnym, a bezwładnie, płasko leży na dnie jamy ustnej, co w konsekwencji przyczynia się do powstania wad i zaburzeń rozwoju mowy[4].
Przyczyny nieprawidłowego oddychania
- przerośnięte migdałki podniebienne,
- przerośnięty migdałek gardłowy,
- alergie,
- przewlekłe, nieleczone stany zapalne jamy nosowo-gardłowej,
- wrodzone, osłabione napięcie mięśni warg,
- osłabienie napięcia mięśni warg, spowodowane nawykowym ssaniem palca lub smoczka,
- wszelkie nieprawidłowości powodujące opadnięcie i cofnięcie się żuchwy,
- nieprawidłowa budowa nosa (krzywa przegroda nosa),
- niska pozycja języka (krótkie wędzidełko podjęzykowe)[5].
Jak sprawdzić czy dziecko właściwie oddycha? 5 kroków
- Obserwacja – obserwujemy dziecko w trakcie snu, jak się bawi i ogląda bajki czy buzia jest otwarta.
- Czy powstają wady zgryzu (krzywe zęby).
- Czy są zapadnięte policzki, wydłużony dolny odcinek twarzy.
- Zmęczony wyraz twarzy, podkrążone oczy.
- Dziecko może skarżyć się na suchość w jamie ustnej, mieć popękane i suche usta, a nawet liczne ubytki próchnicowe.
Co robić i jak pracować z dzieckiem?
Przede wszystkim, najważniejsze jest aby udać się do specjalisty w celu przeprowadzenia badania i poznania przyczyny nieprawidłowego oddychania, najlepiej udać się do laryngologa.
W domu, aby ćwiczyć prawidłowe oddychanie u dziecka, warto zastosować takie ćwiczenia:
- wymuszenie pełnego wydechu u dziecka leżącego na plecach poprzez zginanie jego nóg i przyciąganie w kierunku klatki piersiowej,
- leżenie na plecach, położenie na brzuchu dziecka cięższej książki i oddychanie tak, by książka leżąca na brzuchu poruszała się góra/dół, to wskazuje prawidłowe oddychanie przeponowe
Wszelakie dmuchania odbywać się muszą: wdech nosem tak, by ramiona się nie poruszały tylko brzuch, oddychamy brzuchem
- dmuchanie na wiatraczki, dmuchawki unoszące piłeczkę, piórka i paski papieru,
- dmuchanie w różnego rodzaju gwizdki oraz gwizdki z ustnikiem,
- zdmuchiwanie lekkich przedmiotów ze stołu,
- dmuchanie na przedmiot zawieszony na lince,
- dmuchanie na piłeczkę pingpongową, słomki, kredki leżące na gładkiej powierzchni,
- wdmuchiwanie piłeczek do bramki,
- rozdmuchiwanie, kaszy, ryżu, grochu przez słomkę,
- przetaczanie powietrza z jednego policzka do drugiego,
- dmuchanie przez słomki o różnej grubości,
- przysysanie do słomki kawałków styropianu,
- dmuchanie na zabawki pływające w wodzie,
- przysysanie do warg bibułki,
- próby nadmuchiwania torebek papierowych, gumowych zabawek i baloników z ustnikami,
- wdech z jednoczesnym szybkim wzniesieniem rąk do boku, a wydech z powolnym przesuwaniem rak do przodu, aż do zupełnego ich złączenia;
- wdech z jednoczesnym wzniesieniem rąk bokiem do góry, wydech z powolnym ich opuszczaniem, któremu towarzyszy powolny wydech;
- szybki wdech z jednoczesnym skrętem tułowia w bok, w czasie powolnego wydechu następuje powrót do normalnej pozycji.
- wdech nosem i liczenie do momentu, aż zabraknie sił w płucach, następnie zwiększamy poziom trudności i liczymy dodając jakąś frazę np.: jedna wrona bez ogona, druga wrona bez ogona itd..