Przebodźcowanie u dzieci - jak sobie z nim radzić
Dzieci lubią rutynę i stały rytm dnia, jednak z drugiej strony są bardzo ruchliwe, ciekawe świata i nie lubią się nudzić. Jako rodzice chcemy więc zapewnić im wystarczającą ilość atrakcji w ciągu dnia, aby mogły się one prawidłowo rozwijać i poznawać świat. Niestety za dużo bodźców u dziecka powoduje rozdrażnienie, nadpobudliwość i problemy ze snem. Napływ różnych informacji, nowych technologii i zwielokrotnionych bodźców dociera nie tylko do dorosłych, ale także do tych najmłodszych. I to niestety ze zdwojoną siłą. Przebodźcowanie dziecka bardzo często skutkuje różnymi negatywnymi objawami, z którymi sam sobie nie poradzi.
Przebodźcowanie dziecka – co to jest?
Przebodźcowanie dziecka, zwane również przestymulowaniem jest przeciążeniem psychofizycznym, które zostało spowodowane długotrwałymi i zbyt intensywnymi doznaniami zmysłowymi. Niewykształcony system nerwowy dziecka sprawia, że mózg nie jest w stanie odpowiednio przetwarzać i filtrować informacji płynących z otoczenia.
Jakie mogą być przyczyny przebodźcowania dziecka?
• spędzanie czasu w głośnym otoczeniu – zatłoczone sklepy, galerie handlowe, hałaśliwe imprezy, sale zabaw itp.;
• nadmiar bodźców w domu – świecące lub wydające różne dźwięki zabawki, ruchome obrazy lub ostre zapachy;
• zaburzona rutyna dnia;
• zbyt duża ilość zajęć dodatkowych;
• zasypianie przy włączonym telewizorze, radiu czy ekranie telefonu
Jakie są objawy przebodźcowania ?
Przebodzcowanie dziecka objawia się na wiele różnych sposobów, warto więc umieć je rozpoznawać. Symptomy dotyczą zarówno wyglądu, jak i zachowania małego dziecka.
U niemowląt przebodźcowanie może objawiać się następująco:
- dziecko jest rozdrażnione, niespokojne i płaczliwe. Rączki i nóżki niemowlaka mogą wówczas drżeć, a oddech staje się szybszy;
- niemowlę może kręcić nerwowo główką, prężyć ciało, zaciskać rączki;
- dziecko może sprawiać wrażenie zmęczonego, a mimo to mieć problemy z zaśnięciem lub często wybudzać się podczas snu;
- z powodu zmęczenia dużą ilością bodźców, maluch zasłania dłońmi oczy, przeciera je lub chowa głowę w poduszkę.
U starszych dzieci objawem przestymulowania jest niepokój, pobudzenie, płaczliwość, nagłe wybuchy histerii. Dziecko przebodźcowane najczęściej odbierane jest jako niegrzeczne. Mogą pojawić się problemy ze snem i jedzeniem.
Jeśli już zauważysz, że u Twojego dziecka doszło do przebodźcowania i objawy nie pozwalają mu na swobodne funkcjonowanie, zastosuj kilka rad, które dla Ciebie mamy, a Twoje dziecko na pewno się wyciszy. Pamiętaj jednak, że przebodźcowanie może powracać za każdym razem, kiedy będziesz zapominać o pewnych zasadach.
Rodzicu:
1. zwolnij! Kiedy rodzice są zapędzeni, dziecko rozumie to jako naturalność i samo próbuje za Wami nadążyć,
2. planuj atrakcje tak, żeby w ciągu dnia nie było ich za dużo. Lepiej zrobić jedną ciekawą rzecz, a resztę rozłożyć na inne dni,
3. postaraj się, żeby dziecko miało możliwość samotnej zabawy w ciągu dnia,
4. obcujcie z naturą,
5. wraz z nadejściem wieczoru postaraj się wprowadzać w domu wyciszenie. Wyłączcie głośne radio, telewizory, zabawki i poczytajcie książkę, opowiedzcie sobie bajkę,
6. podczas odwiedzin gościi, postaraj się o strefę komfortu dla swojego dziecka,
7. wyreguluj głośność urządzeń domowych oraz zabawek interaktywnych,
8. ogranicz dziecku dostęp do telefonu/gier/telewizora do minimum,
9. postaraj się, żeby Wasz wieczorny rytuał był pełen spokoju.
Krystyna Romulewicz - oligofrenopedagog
BIBLIOGRAFIA
1. Bates A.L., IIg F.L., Baker M. „Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat”. GWP Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, 2022.
2. Brzozowska I., Sikorska I., „Wpływ telewizji na rozwój poznawczy dzieci poniżej 3. Roku życia – przegląd badań”. „Developmental Period Medicine”, XX 1 (2016).
3. Wiśniewska M., Plandowska M., Mikler-Chwastek A., „Biomedyczne podstawy rozwoju dziecka”. Wyd. Difin, 2021.