Blog przedszkola BRITANNICA

Sensoplastyka – co to jest i jakie daje korzyści dla rozwoju dziecka?

Czym właściwie jest sensoplastyka?

Termin Sensoplastyka został wprowadzony przez edukatorkę Izabelę Annę Stefańską i oznacza zajęcia plastyczne oparte na stymulacji wszystkich zmysłów przy użyciu naturalnych, często jadalnych materiałów. Dzieci mieszają, ugniatają, przelewają i rozsypują substancje o różnych fakturach, kolorach i temperaturach, tworząc przy okazji własne „dzieła sztuki” bez odgórnie narzuconego efektu końcowego.

Dlaczego stymulacja zmysłów jest tak ważna?

Układ nerwowy małego dziecka rozwija się lawinowo – zwłaszcza w obszarach odpowiedzialnych za integrację bodźców zmysłowych. Im bogatsze i bardziej zróżnicowane doświadczenia dotykowe, zapachowe czy wzrokowe, tym łatwiej mózg tworzy połączenia odpowiadające za koordynację ruchową, mowę czy regulację emocji. Sensoplastyka dostarcza właśnie takiej „żywej siłowni” dla neuronów: bezpiecznej, niewymuszonej i maksymalnie angażującej.

Kluczowe korzyści dla rozwoju dziecka

1. Motoryka mała i duża – ugniatanie, przesypywanie czy rozciąganie masy poprawia sprawność dłoni i palców, co w przyszłości ułatwia naukę pisania; większe ruchy całego ciała wspierają równowagę i koordynację.

2. Integracja sensoryczna – dziecko uczy się, jak łączyć bodźce dotykowe, wzrokowe i zapachowe w spójną informację, co zmniejsza ryzyko nadwrażliwości lub podwrażliwości na określone bodźce.

3. Rozwój mowy – ośrodki mózgowe odpowiedzialne za kontrolę dłoni leżą blisko ośrodków językowych; dzięki manipulacji materiałem dziecko naturalnie wzbogaca słownictwo, opisując kolory, faktury czy zapachy.

4. Inteligencja emocjonalna – kontakt z różnorodną materią sprzyja wyrażaniu uczuć w bezpieczny sposób („gniew” można wyładować na kisielu, „radość” wyrzucić w kolorowych farbach), co uczy regulacji emocji.

5. Kreatywność i samodzielność – brak sztywnego scenariusza zajęć pozwala eksperymentować, podejmować decyzje i obserwować skutki w czasie rzeczywistym..

6. Relacje społeczne – wspólne brudzenie rąk łamie lody szybciej niż tradycyjne zabawy; dzieci dzielą się narzędziami i materiałem, ucząc się współpracy i komunikacji.

Przykładowe materiały i aktywnosci

• Produkty sypkie: mąka, kasza manna, ryż, sól barwiona naturalnymi pigmentami.

• Płyny i żele: kisiel, galaretka, budyń, barwiona woda.

• Masy plastyczne DIY: ciasto solne z kurkumą, ciasto czekoladowe z kakao, ciasto dyniowe z puree z warzyw.

• Narzędzia: silikonowe foremki, łyżki, pędzle, sitka, ale też – gołe ręce i stopy.
  Popularna zabawa to „tęczowy śnieg”: dzieci barwią skrobię ziemniaczaną sokiem z buraka, kurkumą i spiruliną, a potem formują kulki lub obsypują nimi wielki arkusz papieru, testując, jak proszek zmienia się w masę po dodaniu wody.

Jak zorganizować zajęcia sensoplastyczne w przedszkolu lub w domu

1. Przygotuj przestrzeń – folia malarska lub duże plandeki chronią podłogę; im większa powierzchnia, tym swobodniej dziecko się porusza.

2. Ubrania do zadań specjalnych – stare T-shirty, śliniaki lub po prostu… pieluchy tetrowe, bo brud to integralna część zabawy.

3. Strefa „mokre–suche” – dobrze rozdzielić substancje pylące od lepkich, dzięki czemu dziecko samodzielnie bada kontrasty.

4. Bezpieczeństwo nad wszystko – materiały muszą być nietoksyczne i (jeśli to możliwe) spożywcze; alergeny należy skonsultować z rodzicami.

5. Ogranicz polecenia – zamiast mówić „zrób kulkę”, zachęcaj pytaniami: „Jaka ta masa jest w dotyku?”; to dziecko decyduje, co powstanie.

6. Dokumentuj proces – zdjęcia „przed” i „po” ułatwią zauważenie postępów, a przy okazji są świetną pamiątką.

Czy istnieją przeciwwskazania?

Sensoplastyka jest uniwersalna, ale przy nadwrażliwościach sensorycznych lub alergiach pokarmowych trzeba dobrać materiały indywidualnie. Niektóre dzieci mogą na początku odczuwać dyskomfort przy zabawie w masie klejącej; warto wówczas pozwolić im obserwować grupę z boku i stopniowo zachęcać do dotyku.

Sensoplastyka nie wymaga drogiego sprzętu ani szkolnych podręczników. Wystarczy kilka produktów z kuchennej szafki, spokojna przestrzeń i odrobina odwagi na widok brudnych rąk. W zamian dziecko dostaje bogate zaplecze bodźców, które procentują w każdej sferze rozwoju – od pierwszych słów po pewny chwyt ołówka.